Gai mang

MANG – CHỮA LAO PHỔI, PHONG THẤP, KINH GIẢN VÀ TRỊ SỐT

Gai mang hay còn được biết đến với cái tên cây bướm, sọng vàng, gai vàng lồ, hoàng lồ, móc câu. Theo đông y, hoàng lồ có tác dụng giảm đau nhức, ho ra máu, bế kinh, trị vết thương, mụn nhọt. Cây có tên khoa học là Cudrania tricuspidata (Carr.) Bur, thuộc họ Dâu tằm Moraceae.

Gai mang có tác dụng trị đòn ngã, phong thấp đau nhức lưng gối, lao phổi

Mô tả:

Gai mang thuộc loại cây nhỏ, thân mềm yếu có nhiều cành. Tạo thành bụi, rễ hình trụ có nhiều nhánh, mọc ngang. Rễ rất dài, nếu gặp đá có thể xuyên qua được (còn có tên xuyên phá thạch ).

Vỏ thân có màu tro nâu, trên có nhiều bì khổng màu trắng. Thân và cành có rất nhiều gai, gai già hơi cong xuống nhìn như mỏ con quạ. Lá mọc cách, hình trứng thuôn, có hai đầu nhọn. Hai mặt lá đều nhẵn, bóng và có mép nguyên.

Cụm hoa hình cầu, có đường kính khoảng 7 – 10mm, màu vàng nhạt. Quả màu hồng, thường họp thành những quả kép. Thường mọc thành đôi hay đôi khi mọc đơn độc ở kẽ lá. Cây ra hoa vào tháng 4, kết quả vào tháng 10 – 11. ( không copy dưới mọi hình thức).

Phân bố:

Cây thường mọc hoang và được trồng làm hàng rào ở những đồi hoang hay đất vườn. ở nước ta cây phân bố chủ yếu ở Lào Cai, Vĩnh Phú, Quảng Trị, Lâm Ðồng và Ðồng Nai.

Bộ phận dùng:

Lá, rễ được dùng để làm thuốc.

Thu hái:

Người ta thường thu hái quanh năm.

Chế biến:

Sau khi hái cả cành về nhà, vặt lá riêng ra, thường dùng tươi. Còn rễ thì đào về rửa sạch đất, cắt thành từng mẩu 30-50cm, rồi phơi hay sấy khô.

Thành phần hóa học:

Theo các nhà khoa học thì trong rễ và lá chứa flavonoid, tanin pyrocatechic và acid hữu cơ.

Tính vị:

Theo đông y, gai mang có vị hơi đắng và có tính mát.

Công dụng:

Có tác dụng trị đòn ngã, phong thấp đau nhức lưng gối, lao phổi. Trị ho ra máu, khạc ra đờm lẫn máu, bế kinh, hoàng đản và ung sang thũng độc. Trị sốt mạn tính, chữa vết thương phần mềm, phụ nữ kinh bế.

Trị sốt mạn tính, chữa vết thương phần mềm, phụ nữ kinh bế.

Một số bài thuốc:

Điều trị phong thấp:

Lấy 40g gai mang, 20g cành dâu, 20g quế chi, 20g thiên niên kiện. Đem sắc cùng 550ml nước sắc nhỏ lửa, đến cạn còn 250ml. Rồi đem chia làm 2 lần uống trong ngày và dùng liên tục trong 10 ngày.

Khi bị ho do lao phổi:

Dùng 40g rễ gai mang, 30g rung rúc, 20g bách bộ, 20g hoàng liên ô rô. Rồi sắc cùng 700ml nước, đến cạn còn 350ml. Mỗi ngày đem chia làm 3 lần uống khi còn ấm và dùng liên tục trong 15 ngày.

Trị kinh giản và lên cơn hằng ngày hay 3 – 4 ngày phát một lần:

Dùng 20g gai mang, 20g hạt cau, 20g thảo quả, đem đi sắc trong ngày.

Trị sốt, đờm vàng, ho:

Dùng 12g bách bộ, 63g rễ mỏ quạ, rồi đem sắc uống trong ngày.