Cây sau sau

CÂY SAU SAU – ĐIỀU TRỊ VẾT THƯƠNG CHẢY MÁU, ĐÒN NGÃ TỔN THƯƠNG

Cây sau sau hay còn được biết đến với cái tên sau trắng, cây cổ yếm, cây lau thau, sâu trắng, phong hương, bạch giao. Theo đông y, cây sau sau có tác dụng khư phong hoạt lạc, lợi thuỷ thông kinh, thanh nhiệt giải độc, thu liễm chỉ huyết. Cây có tên khoa học là Liquidambar formosana Hance, thuộc họ Sau sau – Altingiaceae.

Cây sau sau chữa thổ huyết, nôn ra máu, khạc ra máu, chảy máu cam.

MÔ TẢ:

Cây sau sau có chiều cao trung bình từ 20 – 25m. Có lá mọc so le, cuống dài, lá non màu hồng. Phiến lá xẻ thành 3 thuỳ, có khi thành 5 thuỳ hình tam giác. Có chiều dài 6 – 12cm và rộng từ 9 – 17cm ở gốc.

Gân lá có dạng gần giống với chân vịt, ngoài mép có răng cưa nhỏ. Lá kèm hình dải, có hoa đơn tính cùng gốc. Còn hoa đực họp thành đầu thành từng chuỳ ở ngọn. Hoa cái đơn độc hình cầu và cuống dài thòng.

Quả phức, có dạng cầu, đường kính từ 3cm, gồm nhiều quả nang. Bên trong có hạt hình bầu dục có cánh. Lởm chởm nhiều vòi nhuỵ cùng lớn và hoá gỗ. Cây thường đâm hoa vào tháng 3 – 4 và kết quả từ tháng 9 – 10. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, thường mọc ở nương rẫy, các rừng thưa và savan cây gỗ. Ở nước ta cây được tìm thấy chủ yếu ở Bắc bộ và Trung bộ. Tại các tỉnh như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Hà Tây, Hòa Bình.

BỘ PHẬN DÙNG:

Quả, lá, nhựa, rễ đều được sử dụng để điều chế thuốc.

Ở Trung Quốc, quả gọi là lộ lộ thông, nhựa là phong hương chí. Còn lá là phong hương diệp và rễ phong hương căn.

THU HÁI:

Cây thường chuyển màu lá và rụng lá vào mùa khô hanh. Ta nên thu hoạch quả vào mùa đông để đạt chất lượng cao nhất.

CHẾ BIẾN:

Loại dược liệu này dễ chế biến, chỉ cần đem về rửa sạch tạm chất rồi phơi khô dùng dần.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Trong nhựa có chứa acid cinnamic, cinnamyl cinnamat và l-bocneola.

Còn ở lá thì nhiều tanin, quả giàu axit liquidamric, axit liquidamric lacton và axit beturonic.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, quả có vị đắng, tính bình và thơm nhẹ. Còn lá có vị đắng, tính bình, nhựa thì ngọt, cay, tính ấm. Toàn rễ có vị đắng, tính ấm và giúp khư thấp và chỉ thống.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị phong thấp đau nhức khớp xương, tâm vị trướng đau. Chữa thuỷ thũng đầy trướng, đái khó, kinh nguyệt không đều. Trị thiếu sữa, mày đay, viêm da, chàm, viêm ruột.

Chữa bệnh lỵ, đau vùng thượng vị, thổ huyết, chảy máu cam. Trị mẩn ngứa, eczema, trúng phong ho đàm, kinh giản. Chữa thổ huyết, nôn ra máu, khạc ra máu, chảy máu cam.

Điều trị vết thương chảy máu, đòn ngã tổn thương. Giúp làm sạch mủ mụn nhọt và khỏi đau răng.

Cây sau sau trị thiếu sữa, mày đay, viêm da, chàm, viêm ruột.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa vết thương bị đứt chém chảy máu:

Dùng nhựa cây sau sau đem bôi trực tiếp vào vết thương.

Trị đau răng và sâu răng:

Sử dụng nhựa sau sau, đem đi đốt cháy, rồi tán nhỏ xỉa răng.

Điều trị lở ngứa, mày đay và nổi mẩn:

Chuẩn bị lá hoặc vỏ cây sau sau, đem đi rửa sạch rồi nấu nước tắm rửa trong ngày.

Khi bị phong thấp, lưng gối đau trệt, tay chân co quắp:

Đem 20g quả sau sau, 20g hoa thông hay lõi thông (tùng tiết) đi sắc uống trong ngày.

Chữa mụn nhọt, sưng lở, phong thấp sưng đau:

Cần có 40g nhựa sau sau, 40g nhựa thông, 10g sáp ong, 10g dầu vừng. Đem đun lên, quấy cho loãng, rồi bắc xuống để nguội. Sau đó dùng xẻng đánh đều, đặt trên giấy dán vùng bị bệnh.